Limburg filosofeert volgend weekend op veertien plekken: “Denken is gratis”

Lommel - April is ook de maand van de filosofie, de moeder van alle wetenschap. Op 20 en 21 april zijn er veertien filosofiecafés in Limburg. “Denken is gratis, filosofiecafés dus ook. En neen, filosofie is geen ivoren toren, maar is er juist voor Jan en alleman.”

“Ik heb mijn ouders eens meegenomen naar een filocafé. ‘Jongen, doe dat nooit meer. Dat is niks voor ons’, zei m’n vader achteraf”, getuigt David. Algemene hilariteit in deze kring. Dat van die kring kan je letterlijk nemen. Zowat dertig mensen, van allerlei slag en kunne, vinden op een zondagvoormiddag in maart de weg naar het maandelijkse filosofiecafé in De Adelberg in Lommel. Om te filosoferen, juist. Al heeft Márnix Vanlangenaeker, geschoold filosoof en entertainer van dienst, alle mogelijke gêne vooraf weggenomen: “Je kan hier niets fout zeggen. Je mag zeggen wat je denkt. ’t Is allemaal goed. Het meest bijzondere hier is dat we naar elkaar luisteren. Echt luisteren naar iemand kan risicovol zijn. Het zou je eigen inzicht wel eens kunnen verrijken.”

Psychiater

Beginnen doen ze niet met een filosofisch traktaat, hier mag eenieder die wil een vraag formuleren waarmee die zit. Zo vraagt Jan zich af wat authenticiteit is. “Want op den duur denk ik soms dat alleen mijn lichaam nog echt is.” Jan vraagt zich af wat extreem is terwijl Godelieve wil weten wat inzicht is. Andries komt met een variant daarop: “Mijn vraag komt voort uit een frustratie. De laatste maanden ben ik regelmatig bij de psychiater geweest. Achteraf denk ik dat ik veel meer zou gehad hebben aan filosofie. Vandaar dat ik hier ben, voor het eerst sinds lang. En vandaar ook mijn vraag: Doen we wel voldoende met filosofie en filosofische inzichten?”

Márnix noteert al die vragen met krijt op een bord, ongeveer het enige schoolse wat hij deze voormiddag zal doen. Iedereen mag twee vragen uitkiezen. Zo turft de vraag van Andries naar boven. Márnix heeft die intussen hertaald naar ‘Doen we voldoende aan filosofie en met filosofie?’ “Shoot, beste medefilosofen!”

— Márnix Vanlangenaecker, één van de filosofen en gespreksleiders van de veertien filosofiecafés in Limburg volgend weekend: “Aan het eind van zo’n filocafé hoor ik vaak dat men het niet vermoeiend vond, maar dat men juist positief en vol energie weer naar huis gaat.” 

Loslaten

Waarop David, Socrates getrouw, de dialoog opent met een tegenvraag: “Maar moét filosofie wel nuttig zijn?” Walter waarschuwt: “Filosofie kan helaas ook misbruikt worden.” Huub knikt: “Kijk maar wat de nazi’s gedaan hebben met de Übermenschgedachte van Nietzsche.”

“Ja maar, filosoferen is voor mij net vrij zijn”, zegt Inge. “Denk aan al die vrijdenkers die hun ideeën formuleerden in tijden dat zoiets gevaarlijk was. Zonder filosofie, of zonder te mogen filosoferen, is er geen vrijheid.”

Daniëlle vindt filosofie in elk geval wel nuttig: “Met te filosoferen kan ik afstand nemen en niet meteen oordelen. En plaats ik mensen niet meteen in hokjes. Ik zou ook willen pleiten voor filosofie op school. Kinderen moeten toch ergens leren voor hun mening uit te komen en toch open te staan voor andere ideeën. Het zou prima werken tegen pestgedrag.” Mariejeanne, net als iedereen aandachtig luisterend, zegt het zo: “Voor mij is met elkaar filosoferen, zoals hier, je eigen grote gelijk eens durven loslaten.”

Kwetsbaar

Na afloop is iedereen positief. Unaniem. Toegegeven, die drie uren waren zo om. Bij Christel, die met de fiets is gekomen, kijkt een deel van de familie nochtans meewarig naar haar interesse voor filosofie. “Maar Christel, da’s toch zo saai!”, hoort ze dan. Toch komt ze trouw naar het filocafé: “In mijn bubbel wordt kwetsbaarheid niet gewaardeerd. Terwijl dat beetje wijsheid met elkaar delen me juist deugd doet. Dan voel ik me minder alleen.” David begrijpt haar: “Hier merk je dat je niet de enige bent die worstelt met levensvragen.”

Ook Andries voelt het zo aan: “Zo praten met elkaar verbindt. Op intellectueel en professioneel vlak ervaar ik open denken vaak niet als iets dat verbindt. Maar net als het tegenovergestelde. Ik weet wel zeker dat ik terugkom. Dit geeft meer moed en troost dan een half uur bij de psychiater.”

Limburg Filosofeert

De filosofiecafés zijn een gratis initiatief van de vzw Doen! Denken! Het thema van de 14 filosofiecafés op 20 en 21 april is ‘chaos’. De cafés vinden plaats in Lommel, Beringen (2x), Lanaken, Maaseik, Dilsen-Stokkem, Bilzen, Sint-Truiden, Hoeselt, Genk (2x), Hasselt (2x) en Gingelom. Alle info via  https://doen-denken.be/limburg-filosofeert/. Opgelet, e dient wel vooraf in te schrijven. 

In De Adelberg in Lommel dus zondag 21 april om 09.30 uur in het Raadhuis, met Márnix als gespreksleider! Volledig gratis, maar wél graag hier op voorhand inschrijven.

Jan Bex - HBVL